صفحه شخصی دکتر مهری بهار
دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
صفحه شخصی دکتر مهری بهار
دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهراندانلود مقاله: تلویزیون عامل تغییر یا آسیب آفرینی فرهنگی
مقاله تلویزیون عامل تغییر یا آسیب آفرینی فرهنگی توسط دکتر مهری بهار نگارش شده و در نشریه مطالعات فرهنگی و ارتباطات ۱۳۸۴ شماره ۲ و ۳ به چاپ رسیده است.
هدف اصلی مقاله حاضر بررسی نحوه و میزان اثرگذاری تلویزیون بر مراسم عزاداری و در نتیجه تغییر فرهنگ یا آسیب آفرینی در آن است. با توجه به هدف یاد شده پرسش های اصلی مقاله عبارت هستند از: رسانه ای چون تلویزیون در ایران چگونه و در چه سطحی فرهنگ جامعه را تحت تاثیر قرار داده است؟ آیا تاکید بر وجه مراسمی در برنامه ها موجب نشده است تا فرهنگ ساختار نمایشی بیابد؟ به عبارت دیگر، آیا رسانه موجب نشده است تا فرم مراسم زیبا و نمایش گونه گردد و در مقابل توجه کمتری به معنای مراسم دینی از طرف مخاطبان صورت پذیرد.
"با توجه به هدف یاد شده پرسش‌های اصلی مقاله عبارت هستند از:رسانه‌ای چون تلویزیون در ایران چگونه و در چه سطحی فرهنگی جامعه را تحت تأثیر قرار داده است؟آیا تأکید بر وجه مراسمی در برنامه‌ها موجب نشده است تا فرهنگ ساختار نمایشی بیابد؟به عبارت دیگر،آیا رسانه موجب نشده است تا فرم مراسم زیبا و نمایش‌گونه گردد و در مقابل توجه کمتری به معنای مراسم دینی از طرف مخاطبان صورت پذیرد؟ کلید واژگان تلویزیون،مراسم و مناسک مذهبی،مراسم عزاداری،دین،کالایی شدن،زیباشناسی،نمادین. از این لحاظ،جای طرح چند سؤال محوری در تعامل رسانه تلویزیون و فرهنگ دینی وجود دارد:1)ویژگی‌های مراسم جدید عزاداری کدام هستند؟2)آثار و نتایج تلویزیون بر مراسم عزاداری چیست؟3)تلویزیون چگونه و در چه سطحی بر ساختار مراسم دینی اثر می‌گذارد،آیا این آثار به معنی تغییر است یا آسیب‌ساز می‌باشد؟ بحث نظری در دو سه دهه گذشته،بحث از رسانه و تغییرات فرهنگی یکی از موضوع‌های عمده علوم اجتماعی در جهان و ایران بوده است و بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی در این زمینه به بحث پرداخته‌اند. با این توضیح این سؤال مطرح است که آیا مردم در ایران با مخاطب بودن برنامه‌های مذهبی تلویزیون اراده و اختیارشان را از دست می‌دهند و هر آن‌چه مدیران و برنامه‌ریزان رسانه‌ای مورد نظر دارند،می‌پذیرند و از آن تبعیت می‌کنند یا این که از نظر ساختار فرهنگی پیشینی،رسانه تا حد بی‌اختیار کردن مخاطب موفق نمی‌شود؟ با توجه به شرایط نگاه بینابینی دو رویکرد نظری،شرایط جامعه بین الملل و ایران،نگاه منتقدانه مردم به رسانه‌ها و به طور خاص به تلویزیون(آزاد ارمکی 1382:147)،و مشارکت مردم در مراسم دینی،تلویزیون در ایران تنها ابزار انتقال اهداف برنامه‌ریزی شده دینی را در اختیار ندارد."