صفحه شخصی دکتر مهری بهار
دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
صفحه شخصی دکتر مهری بهار
دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهراندانلود مقاله: تکنولوژی و تغییرات فرهنگی دینی
تکنولوژی و تغییرات فرهنگی دینی عنوان مقاله ای است که توسط دکتر مهری بهار دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نگاشته شده است.
این مقاله میزان تغییرات صورت گرفته در حوزه دینی و مراسم و رفتار دینی را در دوره جدید و با تاکید بر نقش و اثرگذاری تکنولوژی چون اتومبیل مورد تحلیل قرار می‌دهد. افراد جامعه ایرانی تجربه خاص دینی به لحاظ ذهنی و عینی در سطح مناسک و مراسم دینی دارند که حاصل آموخته ها و رفتار آنها می باشد. تغییرات ایجاد شده در این تجربه طی یک دوره تاریخی بیشتر نشان داده می شود. در اینکه تغییرات چه ماهیتی دارند و چگونه صورت می گیرند, توافق نظری وجود ندارد. یکی از راههای دست یابی به معنای نسبتا نزدیک به یکدیگر, تمرکز بر نقش تکنولوژی بر رفتار و مناسک دینی است. بدین لحاظ می توان مدعی شد بخشی از تغییرات در اثر نفوذ تکنولوژی بر جامعه دینی و به خصوص مراسم فهمیده می شود. به نظر می رسد زندگی دینی و مراسم مذهبی بیش از گذشته در معرض نفوذ تکنولوژی و عوامل متفاوت ان قرار گرفته است. مطالعه رابطه بین تکنولوژی و مراسم مذهبی از منظر مطالعات فرهنگی نیز مهم است . سوال ان است که چگونه مراسم دینی با ورود تکنولوژی دچار تغییرات و دگرگونی های متعددی شده است؟ این سوال به سوالهای دیگری قابل تقسیم است. ایا تکنولوژی مدرن می تواند با نمادهای مذهبی گذشته مراسم همذات پنداری نماید و قادر باشد به عنوان یک محصول .مدرن جانشین یک محصول فرهنگی و دینی قرار بگیرد؟ آیا تکنولوژی (با استفاده از علائم و نمادهای دینی در قالب شعارها و تصاویر) می تواند در خدمت دین قرار گرفته و شیی چون ماشین جایگزین دیگر ابژه های دیگر شود؟ به نظر می رسد یک ابزار تکنولوژیکی مثل اتومبیل در عین حال که کارکرد اقتصادی دارد می تواند به گونه ای موقتی با توجه به زمینه ها و ظرفیتهای متفاوت ان، کارکرد دینی نیز بیابد. به عبارتی توجه به وجه نمادین و تولید معنای جدید به لحاظ قرار گرفتن در فضای دینی می تواند برخی از محصولات و کالاهای عادی را به سوژه های نمادین تبدیل سازد. در بیان رابطه بین تکنولوژی و تغییرات دینی، ضمن اهمیت دادن به مشاهده مشارکتی، از عکس برداری و نشانه شناسی تصویری استفاده شده است. با فراهم نمودن تصاویر متعدد و تحلیل نشانه شناسی از شی مادی مثل اتومبیل و استفاده از آن به عنوان نماد و نشانه دینی به تحلیل پرداخته شده است. در این راستا شعارهای دینی (و احتمالا تبلیغاتی) بر روی اتومبیل به عنوان ابژه ای مادی که ظرفیت جانشینی نماد مذهبی در مراسم را دارا می باشد، مورد توجه بوده است. جمع آوری داده ها و مشاهدات انجام شده در سطح شهر تهران, مصرف نمادین از اتومبیل و انبوه مصداقهای آن در مراسم دینی نشان می دهند که اگرچه اتومبیل ساخته طراحان، تولیدکنندگان و دست اندرکاران تکنولوژی مدرن می باشد، اما به سبب کارکرد های متفاوتی که در حین مراسم دینی پیدا می کند می‌تواند موجب تقویت یک تجربه دینی جدید و ایجاد حس زیباشناختی در مراسم نیز شود.
دانلود مقاله: مصرف رایانه و هویت یابی اجتماعی دانش آموزان
مقاله مصرف رایانه و هویت یابی اجتماعی دانش آموزان: مطالعه ی موردی بر نمونه ای از دانش آموزان دختر دبستانی متعلق به خانواده های مرفه تهران در نحوه ی بهره گیری از رایانه توسط دکتر مهری بهار و مهسا بدری در نشریه خانواده و پژوهش پاییز و زمستان 1389 - شماره 11 علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (30 صفحه - از 73 تا 102 ) منتشر شده است.
رایانه از ابزارهایی است که بهره‌گیری ا زآن در اوقات فراغت تبدیل به جزئی مهم از سبک زندگی شده است. در این تحقیق با انجام دادن مطالعه موردی بر نمونه‌ای از دانش‌آموزان دختر دبستانی متعلق به خانواده‌های مرفه ساکن تهران» سعی شده است که جایگاه بهره‌گیری از رایانه در شکل‌گیری سبک زندگی و شناخت طبقاتی آنان مورد تحلیل و تبیین قرار گیرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که شکل مصرف رایانه» فارغ از محتوای آن به ایجاد رفتارهای متمایز می‌انجامد. نخست» دانش‌آموزان در همنوایی با الگوی رفتارهای مصرفی طبقه‌ای که بدان تعلق دارند به تثبیت رفتارهای طبقاتی‌شان می‌پردازند. سپس تمایز نسلی و لزوم هویت یابی و کسب استقلال دانش آموزان را برآن می‌دارد تا با بهره‌گیری مستقل (یا همراه با احساس استقلال) از نسل پیشین خود متمایز شوند و از این طریق به هویت مستقل و فردیت دست یابند.
دانلود مقاله: بررسی شکاف نسلی به لحاظ وضعیت دینداری دو نسل دهه 50 و 70 (با تاکید به بعد مناسکی)
مقاله با عنوان بررسی شکاف نسلی به لحاظ وضعیت دینداری دو نسل دهه 50 و 70 (با تاکید به بعد مناسکی) در نشریه جامعه شناسی مطالعات جوانان(SOCIOLOGICAL STUDIES OF YOUTH)، تابستان 1391 , دوره 3 , شماره 6 ; از صفحه 9 تا صفحه 36 منتشر شده است.
نویسندگان این مقاله دکتر مهری بهار و سحر رحمانی هستند.
در دهه های اخیر فضای اجتماعی، سیاسی، فکری و عقیدتی در معرض تحولات بسیار عمیقی قرار گرفته است و یکی از عوامل موثر بر این تحولات، جوانی جمعیت می باشد. یکی از عرصه هایی که نسل جوان را به لحاظ فکری و ارزشی از نسل های قبل متمایز ساخته دین و دینداری بوده است. لذا در این پژوهش سعی شده است با توجه به تئوری فرامادی گرایی رونالد اینگلهارت، پدیده شکاف نسلی را در بعد مناسکی دینداری در میان دو نسل دهه 70 به عنوان نسل جوان و نسل دهه 50 به عنوان نسل بزرگسال مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم. این تحقیق روش کیفی را برای تحلیل شکاف بین دو نسل 50 و 70 در میزان دینداری و فهم علل این شکاف برگزیده است و تعداد 8 نفر را (4 نفر از نسل 50 و 4 نفر از نسل 70) مورد مصاحبه عمیق قرار داده است. نتایج نشان داده است در مقایسه میان نسل های 50 و 70 در میان هر کدام از ابعاد نگرش به مناسک دینی، تمایل و گرایش نسل 70 نسبت به مناسک دینی در تمامی ابعاد مورد نظر کمتر می باشد. به طور کلی میان نسل های 50 و 70 از نظر جنبه های مختلف نگرش نسبت به مناسک دینی- شناختی، احساسی و عملی- شکاف رخ داده است و نسل دهه 70 با آن که هنوز از نظر احساسی با مناسک دینی همراهی مناسبی نشان می دهد، اما از نظر معرفت شناختی و بخصوص از نظر عملی با مناسک دینی نه تنها همراهی مناسبی نشان نمی دهد، بلکه حتی در بعد اجتماعی مناسک دینی به مخالفت با آن نیز برخاسته است و گزاره هایی را مطرح می سازد که دال بر عدم همراهی آنها با مناسک اجتماعی دینی است.